Zeehelden • Nederlands trots overzee in de Gouden Eeuw • Gerben Graddesz Hellinga

Er zijn in de 17de eeuw maar weinig perioden geweest, waarin de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën niet in oorlog was. De opmerkelijke economische groei en de toenemende politieke invloed van de jonge staat leidde tot jaloezie van Engeland met als gevolg drie Engelse zeeoorlogen (en nog een vierde in de volgende eeuw). Bovendien waren er invasies vanuit Frankrijk en Duitsland en speelden het bestrijden van kapers en de kaapvaart in West-Indië gedurende de gehele Gouden Eeuw een belangrijke rol. Er werd in de Gouden Eeuw dan ook niet alleen bijna voortdurend een groot beroep gedaan op de landmacht, maar vooral op onze zeemacht.

Wie ‘zeehelden’ zegt, denkt aan de Grote Drie: Piet Heyn, Maarten Tromp en Michiel de Ruyter. In de Gouden Eeuw konden echter tientallen anderen minstens zoveel aanspraak maken op die titel. Velen waren gewone zeelui, over wie bitter weinig informatie bewaard is gebleven. Over admiraals en andere vlagofficieren weten we daarentegen veel meer. Hun levens waren vaak net zo boeiend als die van de Grote Drie. Soms omdat ze onverbeterlijke querulanten waren, zoals Witte de With en Cornelis Tromp, soms omdat ze van adel waren en enkel om die reden tot vlootvoogd werden gemaakt terwijl ze niets van varen wisten, laat staan van het leiden van een zeeslag.

Zeehelden laat u kennismaken met die zeehelden uit de roemruchte Gouden Eeuw. Auteur Gerben Graddesz Hellinga beschrijft de levens en daden van drieëntwintig officieren die een rol speelden in de ontstaansgeschiedenis van de jonge Republiek der Verenigde Nederlanden. De ruzies die ze maakten, de zeeslagen waarin ze vochten en hun frustraties wanneer politici zich – vaak met rampzalige gevolgen – met hun werk bemoeiden. Uiteraard ontbreken in dit rijk geïllustreerde boek de werken van de grote zeeschilders niet; Willem van de Velde de Oude en de Jonge, Ludolf Backhuysen en vele anderen. Ze geven de lezer een indruk van de strijd, die zo vaak ordeloos en chaotisch verliep, en van de schepen waarop de zeehelden vochten en in veel gevallen sneuvelden.