Geleefd geloof

Van gewone middeleeuwers zijn nauwelijks geschreven documenten overgeleverd. Hoe zij dachten over de leer van de kerk weten wij dus niet uit de eerste hand. Toch valt er iets te zeggen over de manier waarop mensen in de huiselijke kring en het maatschappelijk leven uiting gaven aan hun geloof. Dit boek beschrijft en verbeeldt hun religieuze cultuur aan de hand van objecten, zoals aardewerken heiligenbeeldjes, simpele gebedenboekjes en prachtig geïllumineerde getijdenboeken, pelgrimsinsignes, relikwieën en reliekdoosjes, en gebedsteksten met daarop vingerafdrukken en sporen van tranen. Ook is er aandacht voor religieuze broederschappen en vrome, kleine huisgemeenschappen voor leken.

De focus ligt op de Friese landen: de huidige provincies Groningen en Friesland. Deze verschilden nogal van de omliggende gebieden. Ze werden niet bestuurd door graven of hertogen, de bisschoppen woonden ver weg en ze hadden een eigen taal en rechtssysteem. Het is dan ook niet toevallig dat juist in Friese rechtsteksten afwijkende theologische denkbeelden te vinden zijn. Eindpunt vormt de Reformatie, die in deze regio rond 1580 zijn definitieve beslag kreeg.