Duits Deelen • Van vliegbasis tot jeugdzorg, door Ineke Beltman

Lag het gehucht Deelen in de middeleeuwen al op een kruispunt van handelswegen, ook in de meer recente geschiedenis was Deelen een centrum, maar dan voor militair luchtverkeer. ‘Fliegerhorst Deelen’ werd in 1940, direct na de Duitse inval, aangelegd op de vliegroute van Engeland naar het Ruhrgebied. Weinig Nederlanders beseffen dat hier tussen 1940 en 1945 een hevige luchtoorlog tussen Engeland en Duitsland is uitgevochten. Over die recente Duitse luchtvaartgeschiedenis is, in tegenstelling tot over de Slag om Arnhem met de landing van duizenden parachutisten, maar weinig gepubliceerd.

Deelen was de thuisbasis van de Duitse Nachtjagd onder commando van Wolfgang Falck. In Deelen kreeg deze toen 30-jarige officier en piloot de kans zijn ideeën over samenwerking van krijgsmachtonderdelen uit te werken en te testen. In de strategie van een moderne luchtoorlog bleek deze teambuilding voor piloten van levensbelang.

Duits Deelen gaat over het dagelijks leven van die jonge Duitse soldaten in de oorlogsjaren. Verhalen uit de eerste hand, maar ook van Arnhemmers die contacten hadden met deze bewoners van het vliegveld ten Noorden van hun stad. ‘Fliegerhorst Deelen’ met zijn 600 gebouwen is sinds kort een Rijksmonument. Het voormalige vluchtleidingscentrum, met 30 cm dikke muren en stalen luiken voor de ramen, is nu in gebruik als tijdelijke woon- en leefruimte van jongeren. Zullen zij later net als Wolfgang Falck zeggen: ‘Deelen heeft een bijzonder plekje in mijn hart, hier is mijn leven veranderd.’?